De bevolking krimpt | Het landhuis bij Liubotyn
...en de oorlogskatten van Ivan.
Beste abonnee,
Welkom bij Aflevering 57 van Standplaats Lemberg!
Wat een prachtauto, vind je niet? Deze Volga GAZ 21 kwam ik tegen tijdens een wandeling in de provincie. Het voertuig stamt uit de jaren zestig, maar doorstaat de tand des tijds.
In deze editie -- niet zo lang als de vorige, dus prima te behappen tijdens je avondkoffie of de ochtendtreinreis naar je werk -- lees je over oorlogskatten, over bevolkingskrimp en over een bijzonder landhuis.
Met groet,
Michiel
Bedankt voor het nemen van een betaald abonnement!
Een hart onder de riem via Tikkie mag ook. Dit keer veel dank aan Schouten, Verwaaijen, Vaalburg, Tilborg, Hagoort, Laak en Noord.
Het landhuis bij Liubotyn
Ergens aan de rand van Liubotyn, een voorstadje van Charkiv, vind je deze ruïne van het landhuis van de familie Svyatopolk-Mirsky. Als je leest over de geschiedenis van dit adellijke geslacht dompel je je onder in de tijd dat Europa, van Parijs tot Warschau tot Petersburg, door een verzameling families werd geregeerd.
Door de eeuwen heen wisselden die families van loyaliteit. Zo vocht vader Tomasz Światopełk-Mirski (let op de Poolse achternaam) in 1830 mee in de door de Polen verloren Suwalki-opstand tegen de Russische tsaar, waarna hij banneling werd in Parijs. Zoon Dmitry Svyatopolk-Mirsky (let op de Russische achternaam) diende als Russische generaal ten tijden van de Krimoorlog in 1853. Hij had z’n leven lang een brievenwisseling met schrijver Lev Tolstoj.
De zoon, Dmitry, ligt begraven bij de kerk die hoorde bij het landhuis. Tijdens zijn leven werd rond het landgoed een park aangelegd; de lindelanen en een appelboomgaard zijn er nog. De houten brug, die het landgoed verbond met de kerk aan de overkant van het meer, ging al lang geleden verloren. Maar als je aan de stille oever staat, kun je je goed voorstellen hoe het moet zijn geweest.
Zoals dat ging na de Russische Revolutie in 1917, werden de adellijke bewoners uit hun landgoed gegooid. Hun bezit werd genationaliseerd. In de Sovjettijd diende het gebouw als weeshuis en internaat. In de jaren negentig raakte het in verval. Nu kun je struinen door de ruïne en het naburige dorp. Je treft er een winkeltje, een waterput en een monumentaal huisje waar -- zoals op een bordje staat -- een ‘veteraan van de Grote Vaderlandse oorlog’ heeft gewoond.
En je vindt veel goud in de bladeren. Een wandeling in de herfst is de beste manier de sediment-lagen van de historie te overpeinzen.
Lezerspost
In de vorige aflevering schreef ik over Nika, de 18-jarige kunstenaar die omkwam bij het bombardement. Ik was getuige van de reddingswerken na afloop. Het verslag over haar dood inspireerde de Hoornse kunstenaar Joki Harms tot een kunstwerk -- zie haar lezersbrief aan Trouw hieronder. Voor mij zijn dit soort berichten van lezers heel belangrijk. Nika is dood, maar ze is niet vergeten.
Mens en dier
“Honden geef je te eten en ze houden van je. Katten zijn onafhankelijk. Hun liefde en respect moet je verdienen.”
In oorlogstijd ontmoet je zo veel bijzondere en lieve mensen -- en dieren! Elke keer als ik een zwerfhond zie denk ik aan de familie Tsjeptsjoegovi in Izjoem, over wie ik in Aflevering 40 schreef. Tijdens de Russische bezetting vingen ze in de steek gelaten honden op. Hoewel ze geen cent te makken hadden, voedden ze de hongerige honden. De honden zorgden op hun beurt voor warmte en afleiding. “De dieren verdroegen ons leed, samen met ons.”
In Soemy ontmoetten we Ivan, die oorlogskatten opvangt. De dieren worden gewond, ondervoed of halfverzopen bij hem gebracht, en worden door hem -- grotendeels op eigen kosten -- genezen, gevoed en zo mogelijk voorzien van een nieuw, warm thuis. De katten helpen hem ook de oorlog door. “Ze helpen me te concentreren op het hier en nu. Zodat ik niet denk aan de narigheid die nog kan komen.”
Lees HIER mijn verhaal over Ivan en z’n oorlogskatten (Trouw, 3 oktober 2024), of klik op onderstaande afbeelding om de tekst te vergroten.
Tien miljoen
De VN kwam afgelopen week met cijfers. De bevolking van Oekraïne is met tien miljoen mensen gekrompen. Tien miljoen, van de veertig. Het overgrote deel van de krimp komt voor rekening van de vluchtelingen. Ook leven talloze mensen in bezet gebied. Ten slotte daalt het geboortecijfer dramatisch. Mijn collega’s van de krant vroegen me uit te zoeken wat die uitstroom voor de achterblijvers betekent.
In Charkiv sprak ik met dertiger Artem, medewerker van een IT-bedrijf en lid van een vrijwilligersbataljon. Hij vertelde me over de verschillen voor en na de invasie. Op straat zijn de files verdwenen; op de stoep zie je vooral gepensioneerden en beduidend minder mannen. Tot zijn geluk heeft hij nu de mogelijkheid in een huis te wonen in plaats van een appartement. Wel stelt hij zijn toekomst uit.
Lees HIER mijn interview met Artem (Trouw, 26 oktober 2024) of klik op onderstaande afbeelding om de tekst te vergroten.
Over Standplaats Lemberg:
Als correspondent doe ik verslag voor Radio 1 en Dagblad Trouw. Maar omdat je niet alles kunt bijhouden, stuur ik je m’n beste artikelen en radioreportages elke maand in je inbox via Standplaats Lemberg.
De eindredactie van deze nieuwsbrief is in de vertrouwde handen van Henriëtte Klijnstra.
Lees hier meer, en klik hier voor het Archief.
Ken je iemand die ook interesse heeft voor Standplaats Lemberg? Deel deze inschrijflink.
Wil je mij en mijn werk steunen? Dat kan je doen door betalend abonnee te worden. Klik hiervoor op Subscribe en kies een maandbedrag.
Een een- of meermalig financieel hart onder de riem kan ook! Doe dat via Tikkie.
Ideeën, vragen of suggesties? Mail mij op mdriebergen[@]hotmail.com of stuur een DM op X.
De volgende editie verschijnt op zondag 1 december. Tot dan!