Alles over Oekraïne | Afdalen in de Poolse kolenmijn
...en Freds Foto's: Bakoe!
Beste abonnee,
Voor mij als Oekraïne-correspondent is de geruchtenstroom over een Russische invasie een bizarre ervaring. Enerzijds is er veel aandacht voor het conflict, waar ik blij om ben. Anderzijds weet niemand wat er gaat gebeuren. Ik probeer me te beperken tot verslaggeving. Hoe staat Oekraïne ervoor? Wat doen, denken en voelen de bewoners? Concrete verhalen, in plaats van geopolitiek en speculaties. En ik blijf berichten over die oorlog in de Donbas, die geen verzinsel is maar bittere realiteit. Al acht jaar lang.
In Aflevering 22 van Standplaats Lemberg een overzicht van mijn recente publicaties.
Verder: mijn werk rondom de Poolse kolenmijnen kwam eindelijk op tv! En als toetje: Freds Foto’s in Bakoe.
Veel lees-, kijk- en luisterplezier.
Michiel
Bakoe, 2006. © Fred Gijbels
Charkov. Wat als?
‘Stel dat je in een gebied woont waar veel tornado’s langskomen. Dan is het ondoenlijk om voortdurend waakzaam te zijn.’ Zo verklaart psycholoog Katerina Sjoetaleva het feit dat het leven in de Oost-Oekraïense stad Charkov (Kharkiv) z’n gangetje gaat. Toch ligt de stad op dertig kilometer van Rusland en gonst het van de verhalen over een naderende invasie. ‘Je stopt met bang zijn en je leeft je leven.’
Desalniettemin denkt een groep actieve burgers na over een massa-evacuatie. Zij herinneren zich het jaar 2014, toen vanuit de oorlogsregio’s Donetsk en Loehansk honderdduizenden vluchtelingen naar de stad kwamen. ‘We moeten op alles voorbereid zijn’, aldus de leider van het stel, Oleksiej Almazov. ‘Tijdens zo’n invasie komen burgers in een gevaarlijke situatie terecht.’
Foto links: Kharkiv, treinstation. Rechts: Oleksiej Almazov en Katerina Sjoetaleva. © MD
Lees HIER mijn reportage vanuit Charkov (Trouw, 13 januari 2022) en luister HIER naar mijn analyse (Radio 1 Bureau Buitenland, 17 januari 2022).
Kaartje © Bart Friso voor Trouw.
Interview Andrej Koerkov
Schrijver Andrej Koerkov is een man bij wie je graag te rade gaat als het om grote vraagstukken gaat. Deze misschien-wel-meest-succesvolle auteur van Oekraïne werd geboren in Leningrad en groeide op in Kiev, waar hij nog steeds woont. Hij kent Rusland en Oekraïne goed, volgt de actualiteit, schrijft erover en kan goed verwoorden hoe hij het conflict ziet.
‘Het conflict tussen Rusland en Oekraïne gaat over collectivisme versus individualisme. Russen zijn loyaal jegens hun baas, gemakkelijk te instrueren, en bereid de regels te volgen als er sprake is van controle en angst. Om bij Oekraïners dezelfde resultaten te behalen moet je drie keer zo veel angst toepassen, en twee keer zo veel controle. Want Oekraïners hebben andere waarden. Ze zijn niet loyaal naar hun baas, maar loyaal naar hun familie. Russen zijn er goed in om staatssystemen te bouwen. Oekraïners zijn onmogelijk te regeren. De angst van het Kremlin is dat de grens tussen Rusland en Oekraïne ook de grens wordt tussen die twee mentaliteiten. In dat geval verliest Rusland zijn invloed op het Oekraïense grondgebied.’
Lees HIER mijn interview met Andrej Koerkov (Trouw de Verdieping, 18 januari 2022).
Aanraders Andrej Koerkov: Dagboek Majdan (non-fictie over de revolutie van 2014) en Picknick op het ijs (roman).
De kinderen van de Donbas
Volwassenen kunnen blijven of vertrekken, maar kinderen hebben geen keus. Daarom vind ik dat hun stem luid moet klinken in de berichtgeving over de oorlog. Al in 2014 ging ik in gesprek met kinderen die net waren gevlucht uit het conflictgebied. Afgelopen zomer berichtte ik in de krant en op de radio over een expositie in Kiev, waar kinderen door middel van voorwerpen hun oorlogservaringen delen.
De afgelopen weken reisde ik opnieuw rond in de Donbas. Ik ontmoette er de 10-jarige Oksana, die erbij was toen haar vader omkwam bij een mortierbeschieting op haar huis.
Beelden uit de Donbas. © MD
Luister HIER naar mijn radioreportage (Radio 1 Bureau Buitenland, 18 januari 2022 - 9 min.)
De Poolse kolenmijn op TV
Filmen in de kolenmijn. © MD
Eindelijk is ‘ie dan uitgezonden: De Oude Wereld. In deze EO-televisieserie reist presentator Kefah Allush door Europa, met de vraag in zijn achterhoofd of het lukt om in 2050 een klimaatneutraal continent te zijn. De editie over energie gaat voornamelijk over de transitie van de Poolse mijnregio Silezië. Daar wordt namelijk nog volop kolen gewonnen.
Aan mij de taak om protagonisten en filmlocaties te zoeken, en het filmen in goede banen te leiden. In Aflevering 14 van Standplaats Lemberg gaf ik een uitgebreid kijkje achter de schermen, nu kun je het eindresultaat zien: onder meer een afdaling van meer dan duizend meter in de kolenmijn Halemba. Ik ben er trots op!
Kijk HIER de aflevering van De Oude Wereld (8 januari 2022 - 35 min).
Freds Foto’s: Bakoe
In deze rubriek publiceer ik foto’s die mijn goede vriend Fred Gijbels in de jaren negentig en 2000 maakte in het midden en oosten van Europa. Momenteel is Fred -- Amsterdammer die in Krakau woont -- zijn collectie aan het digitaliseren, waardoor een weelde aan sfeer- en straatbeelden beschikbaar komt.
Dit keer: Bakoe, de hoofdstad van Azerbeidzjan (2006).
‘Bakoe ligt aan de Kaspische Zee en heeft een mediterrane uitstraling. In de eerste jaren van de eenentwintigste eeuw werd de stad omgetoverd in een modern en luxueus oord, met fancy hotels en shopping malls. De rijkdom van Bakoe is gebaseerd op olie en gas en de vele andere grondstoffen in bodem van het land.’
‘De oude binnenstad kent eeuwenoude gebouwen, die op de UNESCO Werelderfgoedlijst staan. Binnen een paar jaar werden ze op een indrukwekkende manier gerenoveerd. Opvallend waren de winkels en verkoopplaatsen in de open lucht, waar onder meer prachtige vloerkleden aan de man werden gebracht.’
Over Standplaats Lemberg:
Als correspondent doe ik dagelijks verslag voor Radio 1 en Dagblad Trouw. Maar omdat de mooiste verhalen niet in artikelen of radio-reportages te vatten zijn, krijg je die elke tweede zondagochtend in je inbox via Standplaats Lemberg.
Lees hier meer, en klik hier voor het Archief.
Ken je iemand die ook interesse heeft voor Standplaats Lemberg? Deel deze inschrijflink met diegene die meer verhalen wil horen uit Midden- en Oost-Europa, of maak reclame op social media.
Ideeën, vragen of suggesties? Mail mij op mdriebergen[@] hotmail.com of stuur een DM op Twitter.
De volgende editie is over twee weken. Tot dan!