Pasen in Oekraïne | De dronepiloten van de Donbas
...en een vliegtuigbom in de tuin.
Beste abonnee,
Welkom bij Aflevering 63 van Standplaats Lemberg!
Mag het nog, een beetje Pasen in je mail? In de dagen voor Oekraïens Pasen wierp Poetin een zwarte schaduw over zijn eigen ‘Paasbestand’. Toch werd Pasen uitbundig gevierd, mét Paasbrood.
Verder ontmoet je twee drone-piloten en een oersterk stel in Slovjansk.
Bijdrage via een betaald abonnement of een hart onder de riem via Tikkie is welkom!
Deze maand speciale dank aan Tilborg, Van Ruijven, Verwaaijen, Wolff, Korver en Vesseur.
Met groet,
Michiel
Paasbrood
Met Pasen gaan de Oekraïners -- gelovig of niet -- naar de kerk met een mand vol brood en paaseieren. Die laten ze zegenen door de priester. Zo ook in Kharkiv. De zon scheen overvloedig; de lentebloesem gaf franje aan de dag. Poetin had een Paasbestand uitgeroepen. Aan het front was het zowaar rustiger; in Kharkiv was de hele dag geen luchtalarm.
De Russische bombardementen op Oekraïense steden zoals Kryvyj Rih, Sumy en Kharkiv, in de dagen voor Pasen, wierpen desondanks een schaduw. Terwijl mensen tijdens Palmpasen de kerk bezochten, vuurden de Russen twee raketten af op het stadscentrum van Sumy. Ik sprak met Olena, die op tweehonderd meter van de uitgebrande trolleybus woont, die je misschien in het journaal hebt gezien.
Vanwege Pasen was juist haar dochter op bezoek in de stad nabij de Russische grens in het noordoosten van Oekraïne. Zij kwam een weekend over vanuit het veilige westen van het land, waar ze op aanraden van haar moeder was gaan studeren. Het stel overleefde de inslag, maar durfde de straat niet meer op. Wel richtten ze thuis een feestmaal aan, met traditioneel paasbrood. Een vriendin beloofde haar brood, dat wel door de priester werd gezegend, met haar te delen.
In Kharkiv explodeerde op de dag voor Pasen een raket in een woonwijk. Ik ontmoette Olga, een van de getroffen bewoners, en haar gezin. De vrouw was de nacht en de dag voor de inslag bezig geweest met het vervaardigen van paasbroden. Haar kinderen, Nastia (4) en Nazar (5) hadden haar geholpen. Tijdens de inslag, in de vroege ochtend, vlogen de ramen eruit. De broden, die ze in de gangkast had bewaard om ze niet uit te laten drogen, bleven gelukkig ongeschonden.
Olga’s kinderen Nastia en Nazar in de getroffen wijk. Vader en grootvader verzamelen houten platen om de ramen te dichten. Hulpverleners zoeken naar raketscherven en ruimen puin.
Lees HIER mijn verslag (Trouw, 20 april 2025) of klik op onderstaande afbeelding om de tekst te kunnen lezen.
Bekijk hieronder (op 5’00) m’n verslag over het Paasweekend in Kharkiv, als eind van het item over Oekraïne. Klik op PLAY.
De dronepiloten van de Donbas
In de Donbas sprak ik uitgebreid met twee verschillende drone-piloten van het Oekraïense leger: Anton (27), die een verkenningsdrone bestuurt, en Vladyslav (29) piloot van kamikazedrones. De ‘eerste droneoorlog in de geschiedenis’, zoals de mannen de oorlog noemen, ontwikkelt zich razendsnel. En wordt steeds gevaarlijker, vinden deze militairen.
Wat mij raakte, was de opmerking van Vladyslav, toen ik begon over de nieuwste uitvinding: de kamikazedrone die met een glasvezelkabel wordt uitgerust. Dankzij dat stevige, kilometerslange, dunne draad, dat tijdens de vlucht vanuit de drone wordt uitgerold, kan het signaal niet worden verstoord. Daar kun je dus weinig tegen doen.
“Als ik eerlijk moet zijn: het wordt steeds enger. En het wordt riskanter, want deze drones zijn akelig precies. De enige manier om ze tegen te houden is ze neer te schieten. Maar dat is heel moeilijk.” Onlangs werd een kameraad van Vladyslav bij terugkeer van het front in zijn auto getroffen door zo’n bekabelde drone. Hoe het afliep wilde de militair niet vertellen.
M’n interview met de twee werd gepubliceerd naast beelden van fotojournalist Eddy van Wessel, die het afgelopen jaar een aantal drone-ploegen aan het front volgde, en daar een indrukwekkende fotoserie van samenstelde.
Lees en bekijk HIER onze publicatie over de dronepiloten van de Donbas (Trouw, 1 april 2025) of klik op de afbeeldingen hieronder om tekst en foto’s te vergroten.
De vliegtuigbom
Precies op het moment dat ik een opname deed met het Radio 1-programma Met het Oog op Morgen, schudde m’n appartement in Kramatorsk. Niet ver weg, maar gelukkig ver genoeg, moest een vliegtuigbom zijn ingeslagen.
Luister HIER (vanaf 21’00) naar het gesprek, dat aan het begin even werd verstoord. (Met het Oog op Morgen, 23 maart 2025)
De volgende dag gingen we kijken. Het bleek in Slovjansk te zijn gebeurd, vijf kilometer verderop. Het resultaat was een wonderlijke ontmoeting met twee geweldige mensen: Serhiy en Nela, een stel van achterin de vijftig. Op de plek van de garage, waar hun auto in geparkeerd stond, zat een reusachtige krater. De ramen en deuren van hun woning waren eruit geblazen en de inboedel was door elkaar geklutst.
Maar de ramen waren alweer dichtgetimmerd en het stel was alweer bezig de deuren te repareren. Dat was een wonder, gezien het feit dat Serhiy al jaren blind is, en de twee de nacht in het ziekenhuis hadden doorgebracht.
Luister HIER (vanaf 10.30) m’n verslag op Radio 1, de volgende dag (Met het Oog op Morgen, 23 maart 2025) over m’n ontmoeting met het stel, en een gesprek over de vele Westerse componenten in Russische drones en raketten.
Luister HIER (vanaf 3’50) mijn reportage over het echtpaar op Radio 1 (Bureau Buitenland, 14 april 2025).
Over Standplaats Lemberg:
Als correspondent doe ik verslag voor Radio 1 en Dagblad Trouw. Maar omdat je niet alles kunt bijhouden, stuur ik je m’n beste artikelen en radioreportages elke maand in je inbox via Standplaats Lemberg.
De eindredactie van deze nieuwsbrief is in de vertrouwde handen van Henriëtte Klijnstra.
Lees hier meer, en klik hier voor het Archief.
Ken je iemand die ook interesse heeft voor Standplaats Lemberg? Deel deze inschrijflink.
Wil je mij en mijn werk steunen? Dat kan je doen door betalend abonnee te worden. Klik hiervoor op Subscribe en kies een maandbedrag.
Een een- of meermalig financieel hart onder de riem kan ook! Doe dat via Tikkie.
Ideeën, vragen of suggesties? Mail mij op mdriebergen[@]hotmail.com of stuur een DM op X of BlueSky.
De volgende editie verschijnt op zondag 25 mei. Tot dan!