Oorlogskinderen | De Duivenmelker van Cherson
en leven van humanitaire hulp.
Beste abonnee,
Twee jaar oorlog betekent voor kinderen dat een groot deel van hun leven beheerst wordt door eenzaamheid, ontheemding, angst en pijn. Toch redden ze zich. In deze 49ste editie van Standplaats Lemberg daarom aandacht voor de oorlogskinderen van Oekraïne. Ook bij talkshow Op1 sprak ik over hen.
Verder verhalen uit de zuidelijke frontstad Cherson en het oostelijke frontstadje Kurachove. Avdiivka is dan eindelijk gevallen, na tien jaar oorlog en vijf maanden hel. Lees HIER mijn verslag.
Bedankt voor het nemen van een abonnement of een hart onder de riem via Tikkie!
Met groet,
Michiel
Oorlogskinderen
Kinderen hebben geen keus -- zeker niet als het oorlog is. Blijf je of vlucht je? Slaap je of schuil je? Ga je naar school of blijf je thuis? Anderen, hun ouders of verzorgers, maken die keuzes voor hen. Voor het Radio 1 programma Bureau Buitenland en Trouw wilde ik de Oekraïense kinderen een stem en een gezicht geven. De prachtige beelden zijn van Adriaan Backer.
Kinderen zijn vaak sterker dan hun ouders, leerde ik. We bezochten een boksschool in Kryvy Rih, waar vluchtelingenkinderen gratis boksles krijgen. Daar ontmoette ik de negenjarige Andriy, die in het frontgebied bij Cherson maandenlang schuilde voor beschietingen. Al die tijd troostte hij zijn moeder, vertelde zij. Terwijl zij terugverlangt naar huis, ziet hij in zijn nieuwe omgeving nieuwe kansen. Maar hij wil zich wel kunnen verdedigen. Daarom bokst hij.
Samenzijn is voor kinderen vaak de beste remedie tegen de angst. In Kharkiv bezochten we de ondergrondse peuter- en kleuterspeelzaal in het metrostation, waar kinderen elkaar kunnen ontmoeten: voor veel kinderen betekent oorlog namelijk sociaal isolement. Ik ontmoette er de vierjarige Misja, die er eindelijk vriendjes kan maken.
Kinderen hebben de kwaliteit om zich aan te passen. In Izjoem bezochten we de zevenjarige Demyan, zijn moeder en zijn hond. Bij een mortierbeschieting, twee jaar geleden, verloor het jongetje zijn hand. Terwijl z’n vader lange tijd ongewis bleef van zijn lot, herstelde Demyan in Rusland: pas na een tijdje kon hij weer zien en lopen. Nu leeft hij verder met één hand, en met gelukkig een hoop levenslust.
Lees HIER de verhalen (Trouw, 24 februari 202) online, met extra foto’s, of klik op onderstaande afbeelding om de teksten te vergroten.
Podcastserie Oorlogskinderen
Ook voor het Radio 1 programma Bureau Buitenland zet ik de kinderen in het zonnetje -- je kunt de verhalen hier podcasten. In Cherson bezocht ik de negenjarige Artjom en de zesjarige Vladik. Tijdens beschietingen schuilen de jongens in de gang, vertelden ze. Ook hun hondje is bang: zij vlucht dan rillend onder de kapstok. Als moeder tegen Vladik zegt dat hij niet bang hoeft te zijn, helpt dat. Maar bij Artjom helpt dat niet meer.
Luister HIER de verhaal van Artjom en Vladik (Radio 1 Bureau Buitenland, 21 februari 2024).
Leven van humanitaire hulp
We kwamen er eigenlijk om kinderen te interviewen, maar de kinderen kwamen niet opdagen. In het plaatselijke Cultuurpaleis troffen we alleen maar gepensioneerden. Zij stonden in de rij voor… flessen cola. Cola?, zul je denken. Dat dacht ik ook. Maar het water uit de kraan zit er vol zand: je kunt het zelfs niet drinken als je het kookt. Omdat de watervoorziening in bezet gebied ligt, wordt het kraanwater uit het plaatselijke meer geput. Flessen drinkwater zijn duur. Dus, om toch wat lekkers te drinken, iets dat energie geeft, is cola een welkome aanvulling.
Lees HIER mijn reportage vanuit Kurachove (Trouw, 3 februari 2024), met foto’s van Adriaan Backer, of klik op onderstaande afbeelding.
Geen alternatief
Zijn Oekraïners na twee jaar nog strijdbaar?, is de vraag die mij het meest gesteld wordt. Of zijn ze moe? Mijn antwoord: allebei. Oleksandr, de directeur van het stadstheater in Cherson, is doodmoe. Hij zit aan een dieet vanwege de stress, vertelt hij, en rent maar rond om van alles te organiseren. “Als ik niets zou doen, zou ik gek worden.”
De grote zaal van zijn theater -- zie onderstaande foto -- is opslagplaats voor humanitaire hulp. En in de foyer, in de kelder van het theater, organiseert hij nog steeds optredens en kleine concerten. Moe is hij, maar ook strijdbaar. Zijn huis is aan de andere, bezette, overkant van de rivier. Daar woont ook zijn broer. Daar is de zee. “Al moet ik zelf een geweer ter hand nemen, als het moet ga ik zelf vechten.”
Belofte maakt schuld
Ik ontmoette Viktor in juni, toen hij was gevlucht voor de watersnood, na de doorbraak van de Kachovka-dam. Hij had zijn duiven nog een laatste keer gevoerd en werd toen geëvacueerd. Hij sprak over de ramp, maar wilde liever over zijn duiven praten. “Eigenlijk zou ik willen dat u over mijn duiven zou schrijven in plaats van deze ramp. Dat u ze laat zien, aan al mijn collega’s over de grens, die ook duiven houden”, zei hij toen.
Bij dezen! Duivenmelker Viktor is nu weer terug in zijn huis in Karabel, de gevaarlijkste wijk van Cherson. Onlangs raakte hij -- tijdens het voeren van zijn duiven -- zelfs gewond bij een beschieting, maar dat weerhoudt hem er niet van naar zijn duiven te bezoeken. Als hij zich slecht voelt, kan hij zo een hele dag doorbrengen in zijn duiventil.
Lees HIER mijn verhaal over de duivenmelker van Cherson (Trouw, 22 februari 2024) of klik op onderstaande afbeelding.
Over Standplaats Lemberg:
Als correspondent doe ik verslag voor Radio 1 en Dagblad Trouw. Maar omdat de mooiste verhalen niet in artikelen of radioreportages te vatten zijn, krijg je die elke maand in je inbox via Standplaats Lemberg.
Lees hier meer, en klik hier voor het Archief.
Ken je iemand die ook interesse heeft voor Standplaats Lemberg? Deel deze inschrijflink met diegene die meer verhalen wil horen uit Midden- en Oost-Europa, of maak reclame op social media.
Wil je mij en mijn werk steunen? Dat kan je doen door betalend abonnee te worden. Klik hiervoor op Subscribe en kies een maandbedrag.
Een eenmalig financieel hart onder de riem kan ook! Doe dat via Tikkie.
Ideeën, vragen of suggesties? Mail mij op mdriebergen[@]hotmail.com of stuur een DM op Twitter.
De volgende editie verschijnt met Pasen, op zondag 31 maart. Tot dan!