Nederlander aan 't front | Tichanovski vrij
...en het erfgoed van de Donbas.
Beste abonnee,
Tichanovski is vrij! Dat betekent een nieuw hoofdstuk in m’n vervolgverhaal over de democratische beweging in Belarus.
In Aflevering 65 van Standplaats Lemberg ontmoet je een Nederlander die meevecht in Oekraïne. Een historicus in een mijnwerkersstadje in de Donbas, die verhaalt over zijn favoriete restaurant dat werd verwoest. En bewoners van Kyiv, die vertellen hoe het is om in een stad te wonen die wekelijks wordt gebombardeerd.
Als freelancer word ik betaald per gepubliceerd woord/uitgezonden radiominuut. Dank aan betalende abonnees en bijdragen via Tikkie! Zo kan ik dit werk blijven doen.
Met groet,
Michiel
De kolenmijn van Dobropillia. Foto: Adriaan Backer
Tichanovksi is vrij!
Welk spel wordt er gespeeld? In het ochtendnieuws is Donald Trumps gezant in Oost-Europa, Keith Kellogg, te zien, die dictator Oleksandr Loekasjenko innig omhelst. Ze hadden elkaar nooit eerder ontmoet.
In het middagnieuws zien we plotseling Sergej Tichanovski uit een personenbus stappen in Vilnius, waar hij zijn vrouw, Svetlana Tichanovskaja, innig omhelst. Ze hadden elkaar al vijf jaar niet gezien.
Sergej Tichanovski, ondernemer, blogger en activist, was een van de eersten die het in het voorjaar van 2020 durfde opnemen tegen het regime. Toen hij zich kandidaat stelde voor president, werd hij opgepakt.
Zijn vrouw, Svetlana Tichanovskaja, stelde zich namens hem kandidaat. Ze werd een van de leiders van een ongekende democratische revolutie in Belarus, die bijna vijf jaar geleden begon. Zij moest het land ontvluchten. Haar man kwam nu pas vrij.
Die opstand van vijf jaar geleden volgde ik op de voet -- wekenlang was ik de enige Nederlandse verslaggever ter plekke. Het lijkt erop dat Loekasjenko nu, door politieke gevangenen vrij te laten, zijn banden met het Westen weer wil aanhalen. Een tactiek die hij al drie decennia volhoudt.
Lees HIER mijn verslag over de vrijlating van Sergej Tichanovski (Trouw, 22 juni 2025) of klik op onderstaande afbeelding om de tekst te vergroten.
Meer Belarus?
Zie Aflevering 4 voor m’n eerdere interview met Svetlana Tichanovskaja, of Aflevering 20 voor m’n profiel van Tichanovski, en de thema-edities Aflevering 7, Aflevering 12, Aflevering 31 en Aflevering 43.
Nederlander aan het front
In de grote steden kom ik ze weleens tegen: mannen uit Europa of Amerika, die naar Oekraïne zijn gekomen om te vechten. Onder hen tref je avonturiers vol bravoure, die denken dat het front zonder hen zal instorten. Of zwijgzame types, waarvan je je afvraagt welk noodlot thuis hen naar de oorlog deed vluchten. Of vermoeide drinkebroers, die hun spullen alweer pakken. Zij bleken niet opgewassen tegen de oorlogsrealiteit.
Een type als Karst ontmoette ik nog niet. De Nederlander trok na de invasie als student naar Oekraïne om oorlogsslachtoffers te helpen. Vervolgens zegde hij zijn baan op om mee te vechten aan het front. Hij maakte angstige missies mee, verloor kameraden, maar desondanks verdedigt hij al een jaar een positie bij Pokrovsk. Hij kan heel goed uitleggen waarom hij het doet. Hoe de oorlog in Oekraïne ook zijn oorlog werd, en misschien wel de oorlog van ons allemaal is.
Lees HIER mijn interview met Karst (Trouw, 20 juni 2025), of klik op onderstaande afbeelding om de tekst te vergroten.
De slapelozen
Hoe is het om in een stad te leven die om de paar nachten gebombardeerd wordt? De miljoenen inwoners van Kyiv weten ’s avonds nooit of ze die nacht uit hun bed zullen worden gedreund.
Vaak lees en hoor je verhalen over de zichtbare slachtoffers van inslagen: de gewonden, de mensen die dakloos raakten nadat hun huis werd verwoest of nabestaanden van omgekomen bewoners.
Dit keer wilden we de onzichtbare slachtoffers van de Russische drone-terreur portretteren: de mensen die moeten schuilen voor de inslagen, met hun angst, hun slapeloosheid. Hoe beschermen ze zichzelf en hun kinderen? Houden zij hoop?
Lees en bekijk HIER onze portretten (Trouw, 17 juni 2025) of klik op onderstaande afbeelding om de tekst te vergroten. Foto’s: Adriaan Backer.
De Gouden Haan
Het was een van de ijkpunten op de weg van noord naar zuid in de Donbas: De Gouden Haan in Dobropillia. Het restaurant was weliswaar de afgelopen jaren gesloten, maar ik hield van de architectuur met het kleurrijke houtsnijwerk, de exotisch vormgegeven lampen en het beeldhouwwerk in Sovjet-stijl van de feestvierende kozakken. En van het omringende landschap van steppen, mijnschachten en de piramidevormige bulten mijngruis.
Restaurant De Gouden Haan, zomer 2024
Eind april werd het restaurant onherstelbaar beschadigd door een drone. Zoals de Russen stelselmatig het culturele erfgoed van de Donbas vernietigen, moeten ook alle historische gebouwen in Dobropillia eraan geloven. Kolenmijnen, culturele centra, musea en mozaïeken worden van de aardbodem weggevaagd. Met de verwoesting van De Gouden Haan verliest het mijnwerkersstadje een plek vol herinneringen.
Restaurant De Gouden Haan, zomer 2025
De lokale historicus Anatoliy Medvedev groeide op in de buurt van De Gouden Haan. Zijn kindertijd speelde zich af in en rond het restaurant. Terwijl hij een boek schrijft over de ontstaansgeschiedenis van Dobropillia, heeft hij het gevoel dat we al aan het eind van de stadshistorie zijn beland. De Russen vernietigen het erfgoed van de Donbas met een reden, denkt hij. ‘Mensen die niet geworteld zijn, verjaag je makkelijker van hun grondgebied.’
Lees HIER m’n interview met de historicus of klik op onderstaande afbeelding om de tekst te vergroten.
Over Standplaats Lemberg:
Als correspondent doe ik verslag voor Radio 1 en Dagblad Trouw. Maar omdat je niet alles kunt bijhouden, stuur ik je m’n beste artikelen en radioreportages elke maand in je inbox via Standplaats Lemberg.
De eindredactie van deze nieuwsbrief is in de vertrouwde handen van Henriëtte Klijnstra.
Lees hier meer, en klik hier voor het Archief.
Ken je iemand die ook interesse heeft voor Standplaats Lemberg? Deel deze inschrijflink.
Wil je mij en mijn werk steunen? Dat kan je doen door betalend abonnee te worden. Klik hiervoor op Subscribe en kies een maandbedrag.
Een één- of meermalig financieel hart onder de riem kan ook! Doe dat via Tikkie.
Ideeën, vragen of suggesties? Mail mij op mdriebergen[@]hotmail.com of stuur een DM op X of BlueSky.
De volgende editie verschijnt op zondag 27 juli. Tot dan!