Beste abonnee,
Welkom bij Aflevering 33 van Standplaats Lemberg!
Wat betekent bevrijd?
De afgelopen weken reisde ik door het deel van de provincie Kharkiv dat door Oekraïne op de Russen werd heroverd. Misschien heb je de beelden gezien van tanks die werden onthaald door blije mensen, of heb je -- opnieuw -- verhalen gelezen over marteling en moord, ten tijde van de bezetting.
Wat betekent de bevrijding voor de bewoners van de provincie Kharkiv?
Geëvacueerde bewoners uit Voltsjansk (Foto © MD)
Voor de één betekent bevrijding de Russische rommel opruimen en doorgaan met je leven. Voor de ander betekent het een poging doen te herstellen van je trauma’s. Voor een derde betekent bevrijding eindelijk je familie weer ontmoeten. Voor een vierde dat je vluchten kunt. In deze editie een aantal voorbeelden.
Geen Trouw-abonnement? Klik dan op de foto! Dan is de tekst leesbaar.
Wil je geen betaald abonnement, maar wel eenmalig steunen? Dat kan via Tikkie.
Met groet,
Michiel
Kaart (© ISW) die in blauw toont welk gebied van de Kharkiv-regio Oekraïne bevrijd heeft.
Maar eerst… angst in Zaporizja
In Zaporizja ging de oorlog een nieuwe, angstaanjagende fase in.
Toen ik arriveerde in de stad, op 26 september, was er in het door Rusland bezette deel van de provincie een ‘referendum’ aan de gang: de bewoners mochten ‘stemmen’ voor aansluiting van de regio Zaporizja bij Rusland.
De ‘volksraadplegingen’ werden inderhaast georganiseerd, nadat het Oekraïense leger de Russen uit de regio Kharkiv verjoeg. Nu Poetins leger aan de verliezende hand is moet hij een list verzinnen: en als de regio Zaporizja volgens het Kremlin ‘officieel’ bij Rusland hoort, zijn alle middelen legitiem. De Russische president dreigde een paar dagen eerder zelfs met een kernwapen.
Al zeven nachten lang schoten de Russen lukraak raketten af op de stad Zaporizja, die tot nu toe stevig in Oekraïense handen is. De ‘bevrijding’ die Poetin voor ogen staat, gaat over verwoesting en dood.
Zaporizja (Foto © MD)
Lees HIER mijn reportage over waarom het ‘referendum’ de stad Zaporizja tot doelwit maakt (Trouw, 27 september 2022) en lees HIER mijn reportage over hoe de bewoners reageren op de nucleaire dreiging (Trouw, 30 september 2022).
Geen Trouw-abonnement?
-Luister HIER naar het gesprek in Bureau Buitenland met mij en Hubert Smeets over de nucleaire dreiging (Radio 1, 21 september 2022).
-Luister HIER naar mijn verslag in Bureau Buitenland vanuit Zaporizja (Radio 1, 27 september 2022).
Bevrijd… het weerzien
Klik op <play> voor het beeldverhaal en zet je geluid aan.
Voor Volodimir betekent bevrijding dat hij eindelijk zijn vader weer kon ontmoeten. Ik trof de filmmaker in een hulpkonvooi dat op weg was naar Koepjansk, een stadje dat onlangs heroverd werd door het Oekraïense leger. Het busje van Volodimir zat vol met dozen humanitaire hulp, maar hij ging om een andere reden op weg. In een dorp nabij Koepjansk, waar nog hevig gevochten wordt, wilde hij gaan kijken of zijn vader nog leefde. Vier maanden lang had hij geen enkel contact met hem.
Ik volgde Volodimir op zijn reis, ontmoette daarbij talloze bevrijde burgers, en maakte een aantal reportages vanuit het frontgebied voor radio en krant.
Luister HIER naar mijn radioverhaal (5 min, Radio 1 Bureau Buitenland, 4 oktober 2022), of lees HIER mijn reportage (Trouw, 5 oktober 2022).
Klik op de foto om te lezen!
Bevrijd… de evacuatie
Voor Nadja Brazjnik betekent de bevrijding een poging te herstellen van haar trauma’s. Haar man, een gepassioneerde vrachtwagenchauffeur, pleegde in augustus zelfmoord omdat hij zonder bewegingsvrijheid niet leven kon. Maar kun je zo’n nare gebeurtenis verwerken als er geschoten wordt?
Voor Viktor en Marina Sosura betekent de bevrijding een nieuw leven. Het echtpaar, dat tijdens de bezetting amper te eten had, besloot in het veiliger Kharkiv op zoek te gaan naar werk. Dus gingen ze mee met de bus, waarin naast een groep mede-geëvacueerden ook uw verslaggever meereed.
Klik op de foto om te lezen!
Bevrijd… de rommel opruimen
Voor moeder Halina en dochter Svetlana betekent de bevrijding de zooi opruimen die de Russen achterlieten.
In de herberg die Halina (82) beheerde bivakkeerden maandenlang dertig Russen, die haar opsloten in haar huisje. Ze verzette zich door plagerig overwinningsliedjes uit de Tweede Wereldoorlog te neuriën.
Svetlana en haar man Valerie leefden maandenlang tussen de Russen in een dorp aan de ringweg van Kharkiv. Ze verzetten zich door het Oekraïense leger te informeren over waar de Russen hun tanks parkeerden en hun munitie opsloegen.
Na de bevrijding rest de kater. De Russen stalen en plunderden alles wat los en vast zat. Ik vond het verhaal van de vrouwen belangrijk om te vertellen, omdat het duidelijk maakt waarom de Russen op de grond worden teruggedrongen: ze zijn angstig, chaotisch en ongeïnformeerd.
Klik op de foto om te lezen!
Lees meer:
Met straatkunst houden de Oekraïners de moed erin. Over ‘de Geest van Kyiv’. Lees…
De oorlog splijt families. Aleksandr in Mikolajiv praat niet meer met zijn Russische broer. Lees…
Bevrijding betekent voor de inwoners van Severedonetsk hoop, maar ook vrees. Lees…
Het stadion van voetbalclub Tsjernihiv werd verwoest, dus doen ze niet mee aan de competitie. Lees…
In de kapotgeschoten wijk Saltovka in Kharkiv vrezen ze de naderende winter. Lees…
Over Standplaats Lemberg:
Als correspondent doe ik verslag voor Radio 1 en Dagblad Trouw. Maar omdat de mooiste verhalen niet in artikelen of radioreportages te vatten zijn, krijg je die elke drie weken in je inbox via Standplaats Lemberg.
Lees hier meer, en klik hier voor het Archief.
Ken je iemand die ook interesse heeft voor Standplaats Lemberg? Deel deze inschrijflink met diegene die meer verhalen wil horen uit Midden- en Oost-Europa, of maak reclame op social media.
Wil je mij en mijn werk steunen? Dat kan je doen door betalend abonnee te worden. Klik hiervoor op Subscribe en kies een maandbedrag.
Een eenmalig financieel hart onder de riem kan ook! Doe dat via Tikkie.
Ideeën, vragen of suggesties? Mail mij op mdriebergen[@]hotmail.com of stuur een DM op Twitter.
De volgende editie is over drie weken. Tot dan!