De kerstballenfabriek | Tichanovski krijgt 18 jaar
...en Freds Foto's: de stamkroeg in Krakau
Beste abonnee,
Vanuit Oekraïne wens ik je een Vrolijk Kerstfeest en een Gelukkig Nieuwjaar!
Bedankt voor het volgen, lezen, luisteren en ook voor de mentale en/of financiële steun.
In Aflevering 20: nieuws vanuit Belaroes, Freds Foto’s vanuit ‘de stamkroeg’ en het ultieme Kerstverhaal.
Maar eerst: de Oekraïense kerstballenfabriek.
Met groet,
Michiel
De kerstballenfabriek
Een paar jaar geleden bezocht ik een Oekraïense kerstballenfabriek. De ballen worden er handgemaakt, ofwel mond-geblazen. En dat al meer dan zestig jaar, dag-in-dag-uit. Het glas is heet, zo’n 900 graden meen ik me te herinneren. Na het drogen worden ze door een ringetje gehaald om de diameter te controleren: de maat moet natuurlijk kloppen. Met een geheime chemische formule, ingefluisterd door Дід Мороз zélf -- Vadertje Vorst -- worden de kerstballen voorzien van een smetteloos zilveren glans. Dan worden ze beschilderd, een proces dat ik niet mocht fotograferen vanwege ‘auteursrechten’, zoals me werd gemeld. Het resultaat mag er zijn. Nog nooit in m’n leven zag ik zo veel kerstballen, in alle soorten en maten, maar allemaal even rond. En even prachtig!
Het ultieme Kerstverhaal
Kerst is natuurlijk meer dan kerstballen alleen. Twee jaar geleden reisde ik mee met deze Rendieren van Sint-Nikolaas, die in het frontgebied van Oost-Oekraïne wensen van door oorlog getraumatiseerde kinderen vervullen. “De Kerstsfeer is hier afwezig, dus komen wij die brengen.”
Lees HIER het ultieme Kerstverhaal. (Trouw, 25 december 2019)
Wit-Rusland: 18 jaar voor Sergej Tichanovski
Het afgelopen jaar was een vreselijk jaar voor Wit-Rusland. Er zijn inmiddels bijna duizend (!) officiële politieke gevangenen. Duizenden andere Wit-Russen zitten op politieke gronden vast of zullen nog worden veroordeeld, tienduizenden hebben gevangen gezeten. Honderden organisaties werden gesloten, zeker honderd websites werden geblokkeerd, 32 journalisten zitten vast, en tienduizenden Wit-Russen ontvluchtten het land.
Sergej Tichanovski (Foto: © Roman Kubanskiy / Wikipedia)
Deze maand werd de eerste leider van de volksopstand van 2020 veroordeeld tot 18 (!) jaar gevangenschap. Het gaat om Sergej Tichanovski, de echtgenoot van Svetlana Tichanovskaja, de ‘gekozen leider van de Wit-Russen’, zoals ze zichzelf noemt. Nadat ondernemer en vlogger Tichanovski, die als eerste de straat op ging, werd opgepakt, besloot zij mee te doen aan de verkiezingen. Momenteel zet zij in ballingschap haar strijd tegen het regime van Aleksandr Loekasjenko voort.
Wie is Sergej Tichanovski? Lees HIER mijn profiel. (Trouw, 15 december)
Freds Foto’s: de stamkroeg
In deze rubriek publiceer ik foto’s die mijn goede vriend Fred Gijbels in de jaren negentig en begin jaren 2000 maakte in het midden en oosten van Europa. Momenteel is Fred -- Amsterdammer die in Krakau woont -- zijn collectie aan het digitaliseren, waardoor een weelde aan sfeer- en straatbeelden beschikbaar komt.
Dit keer vertelt Fred aan de hand van foto’s over het fenomeen ‘de stamkroeg’.
Het café Kolory — Les Couleurs werd in het jaar 2000 geopend in een oude bakkerij, door een Pools echtpaar dat een fors aantal jaren in Frankrijk had gewerkt. Het was de tijd dat Plac Nowy in Krakau langzaam maar zeker de reputatie van ‘no-go area’ verloor. In de tijd dat het café mijn stamkroeg werd, was het plein al dé toeristische trekpleister van het (voormalige) joodse deel van de wijk Kazimierz.
Foto: ‘Stamkroeg’ Fred en Michiel anno 2021: Kolory aan Plac Nowy in Kazimierz, Krakau
De sociale functie van het fenomeen ‘stamkroeg’ wordt uitvoerig beschreven in het boek ‘The Great good Place’ van Ray Oldenburg:
“If one does wish to engage a stranger in a conversation while at a bistro he or she makes those ouvertures that would be out of place in the streets. Those approached may encourage a long chat or a brief one. In the bistro, conversations are begun and ended as easily and frequently as one wishes. The visitor may join a table of friends, circulate among tables, or be left alone to write a letter or read a newspaper. There is no pressure to interact with others.”
Mijn stiefvader bezocht vanaf het moment dat hij bij mijn moeder introk, rond 1946, tegen vier uur 's middags buurtcafé Hesp, dat ook wel ‘de parel aan de Amstel’ werd genoemd. Hij speelde daar kaart met zijn vrienden, dronk een enkel glas jenever en kwam tussen zes en zeven naar huis om te eten. Het was een dagelijkse terugkerende ergernis voor mijn moeder -- die er uiteindelijk in berustte.
Foto: Fred Gijbels in zijn stamkroeg
Ik nam die routine al vroeg over: allereerst eind jaren vijftig en begin jaren zestig in de Phonobar op het Thorbeckeplein. Tijdens mijn studiejaren bezocht ik Hoppe op het Spui -- standaard elke dag om vier uur 's middags. In Krakau heb ik in al die jaren inmiddels een aantal stamkroegen versleten. Momenteel bezoek ik dagelijks Tworzywo aan het ‘Plein van de Helden van het Getto’.
Foto: ‘Stamkroeg’ Fred en Michiel anno 2021: Tworzywo aan het Plac Bohaterów Getta in Podgórze, Krakau.
Over Standplaats Lemberg:
Als correspondent doe ik dagelijks verslag voor Radio 1 en Dagblad Trouw. Maar omdat de mooiste verhalen niet in artikelen of radio-reportages te vatten zijn, krijg je die elke tweede zondagochtend in je inbox via Standplaats Lemberg.
Lees hier meer, en klik hier voor het Archief.
Ken je iemand die ook interesse heeft voor Standplaats Lemberg? Deel deze inschrijflink met diegene die meer verhalen wil horen uit Midden- en Oost-Europa, of maak reclame op social media.
Ideeën, vragen of suggesties? Mail mij op mdriebergen[@] hotmail.com of stuur een DM op Twitter.
De volgende editie is over twee weken. Tot dan!