Op zoek naar Maria | Het succes van Sheriff
...en Freds Foto's in Tirana!
Beste abonnee,
Excuus voor de vertraging! Ik was gisteren de hele dag internet-loos op reis in Moldavië, vandaar een maandagse editie.
De afgelopen weken werkte ik opnieuw aan een televisieproject. Zocht ik eerder al naar mijnwerkers, nu ging ik in Polen op zoek naar Maria, de moeder van Jezus. In Polen? Jazeker. Wist je dat Maria er ‘Koningin van Polen’ wordt genoemd?
In Aflevering 17 van Standplaats Lemberg het eerste deel van een serie over Maria in Polen.
Ook vestig ik je aandacht op m’n bezoek aan Transnistrië, een niet-erkend republiekje binnen de grenzen van Moldavië. In de rubriek Freds Foto’s een kijkje in de Albanese hoofdstad Tirana.
Met groet,
Michiel
Aan het werk met de EO-televisie in Częstochowa. (Foto © MD)
Voetbalsucces in Transnistrië
Maar eerst: mijn verhaal over Transnistrië. Dat republiekje hoort formeel bij Moldavië, maar is de facto al dertig jaar onafhankelijk -- hoewel geen enkel land ter wereld het erkent. De lokale voetbalclub, FC Sheriff, is dit jaar de grote verrassing in de Champions League. Nou ben ik geen sportverslaggever, maar voor mij vormt het succes een uitgelezen kans voor een reportage vanuit het gebied.
Dit zijn foto’s die ik op 30 oktober 2021 maakte in Tiraspol, de hoofdstad van Transnistrië. De stad oogt als een relict van de Sovjettijd, maar de republiek is een oligarchie. Het bedrijf Sheriff is een monopolist: naast de voetbalclub bezit de steenrijke eigenaar ook bijna alle supermarkten en tankstations. De economie lijdt eronder. Daarom trekken veel mensen weg, voornamelijk naar Rusland -- zie de reclames voor buslijnen en pakketdiensten naar Moskou en Sint-Petersburg.
In 2017 maakte ik met fotograaf Pierre Crom een serie verhalen over Transnistrië. Die gingen over die massale uittocht, over de innige band met Rusland en over de allerlaatste kolchoz, ofwel Sovjetboerderij. Met name op dit laatste verhaal ben ik trots, omdat het verklaart waarom veel mensen in ‘mijn’ regio heimwee hebben naar de Sovjet-Unie.
Nu is er het voetbalsucces van FC Sheriff. Dat maakt de bewoners van het niet-erkende staatje trots, maar vestigt ook de aandacht op het 'bevroren conflict' tussen Moldavië en Transnistrië.
Lees HIER mijn reportage in Dagblad Trouw (3 november 2021) of lees het stuk HIER via Blendle.
Op zoek naar Maria in Polen (1)
In de tv-serie van de Evangelische Omroep, ‘De Vrouwen van Jezus van Nazareth’, die in december wordt uitgezonden, reist presentator Kefah Allush de levens achterna van vier vrouwen die een belangrijke rol hebben gespeeld in de verspreiding van Jezus’ leer: Maria Magdalena, Helena van Constantinopel, Nina van Georgië en Maria, de moeder van Jezus.
In Polen lijkt Maria soms nog belangrijker dan Jezus. Het belangrijkste bedevaartsoord waar de katholieken de Moeder Gods vereren is het Paulinerklooster in Częstochowa. In de kapel is de vroegchristelijke icoon van de Zwarte Madonna te zien.
Ik weet nog dat ik er voor het eerst kwam, een jaar of vijf geleden. Vol ontzag keek ik naar de bedevaartgangers, oud en jong, die op hun knieën langs het reliek schuifelden. De icoon -- een Maria met het kind Jezus -- wordt elke dag om half 2 ‘s middags onder begeleiding van orgelspel en trompetgeschal onthuld. Aan de muren van de kapel hangen krukken en stokken van mensen die na hun pelgrimstocht door Maria genezen zouden zijn.
Voor het tv-programma moest ik een bedevaartganger vinden die voor de Nederlandse televisie wilde vertellen over haar geloof in Maria. Die vond ik in de persoon van Zuzanna, een 21-jarige studente aan de kunstacademie van Radom. Elk jaar in augustus, als de Polen het ‘Feest van de Hemelvaart van de Heilige Maagd Maria’ vieren, gaat zij op bedevaart naar Częstochowa -- te voet. De tocht vanuit Radom (nabij Warschau) naar Częstochowa (nabij Krakau) duurt acht dagen. “Ik neem de ervaringen en emoties van een heel jaar met me mee. Die leg ik aan de voeten van Maria neer.” Voor Zuzanna is Maria bemiddelaar tussen haar en God.
Maria is uitgeroepen tot Koningin van Polen om te laten zien dat ze weliswaar mens is, maar toch de voornaamste onder de mensen. “Maria is mijn inspiratie, ik probeer elke dag zoals haar te zijn.” Maria is ook een voorbeeld voor vrouwen -- hoewel ze het tegenovergestelde is van een feministische vrouw, aldus Zuzanna. “Gehoorzaamheid en opoffering, de waarden die Maria uitdraagt, zijn ook tekenen van kracht.”
Zuzanna zingt in de kerk. Het mooiste moment van haar leven beleefde ze naar eigen zeggen tijdens de bedevaart van vorig jaar, toen ze in Częstochowa een psalm ten gehore mocht brengen.
(Vanaf minuut 16.45 zie/hoor je Zuzanna zingen.)
Volgende week vertel ik over een ander Pools bedevaartsoord waar Maria wordt vereerd: Kalwaria Zebrzydowska.
De serie ‘De vrouwen van Jezus van Nazareth’ wordt in de dagen voor Kerst 2021 uitgezonden bij de Evangelische Omroep op NPO2.
Freds foto’s: Tirana (Albanië)
In deze rubriek publiceer ik foto’s die mijn goede vriend Fred Gijbels in de jaren negentig en begin jaren 2000 maakte in het midden en oosten van Europa. Momenteel is Fred -- Amsterdammer die in Krakau woont -- zijn collectie aan het digitaliseren, waardoor een weelde aan sfeer- en straatbeelden beschikbaar komt.
Vandaag: de Albanese hoofdstad Tirana in het vroege voorjaar van 2006.
“Albanië! Een fantastisch mediterraan land met bijbehorende mentaliteit. Of je nou in de hoofdstad Tirana bent of in Kosovo, overal zijn terrassen, cafés en restaurants met uitstekende maaltijden. In de provincie zijn overal de architectonische overblijfselen van de communistische dictator Enver Hoxha prominent zichtbaar: zoals de 173.371 bunkers die hij liet bouwen om het land te verdedigen tegen een potentiële invasie (die nooit kwam).”
Over Standplaats Lemberg:
Als correspondent doe ik dagelijks verslag voor Radio 1 en Dagblad Trouw. Maar omdat de mooiste verhalen niet in artikelen of radio-reportages te vatten zijn, krijg je die elke tweede zondagochtend in je inbox via Standplaats Lemberg.
Lees hier meer, en klik hier voor het Archief.
Ken je iemand die ook interesse heeft voor Standplaats Lemberg? Deel deze inschrijflink met diegene die meer verhalen wil horen uit Midden- en Oost-Europa, of maak reclame op social media.
Ideeën, vragen of suggesties? Mail mij op mdriebergen[@] hotmail.com of stuur een DM op Twitter.
De volgende editie is over twee weken. Tot dan!